Woord vooraf 7
Inleiding 9
Hoofdstuk 1. Wegwijs tussen Feiten en Fabels 13
Meningen over voeding en gezondheid 13
Persoonlijke en nationale overtuigingen 13
Zorgen over technologie 14
Wetenschappelijke ‘ontdekkingen’ 14
Hoe werkt wetenschap? 16
De wetenschappelijke methode 16
Soorten voedingsonderzoek 17
Vooroordelen, belangen en beïnvloeding 20
Waarom heeft de wetenschap op zoveel simpele vragen geen duidelijk antwoord? 21
Belangrijk om te onthouden: 23
Hoofdstuk 2. Wat heeft voeding voor effecten op de gezondheid? 24
Wat is “gezonde voeding”? 24
Gevolgen van te weinig voedingsstoffen 25
Calorieën en hongersnood 25
Vitaminetekort 27
Tekort aan vezel 29
Moet je elke dag alle voedingsstoffen binnenkrijgen? 30
Gevolgen van te veel voedingsstoffen 30
Gezonde en ongezonde voedingsmiddelen 32
Voeding en de gezondheid van onze planeet 33
Niet duurzaam is niet gezond 33
Voedselproductie is een grote vervuiler 34
Duurzaamheid is moeilijk te meten 34
Belangrijk om te onthouden: 36
Hoofdstuk 3. Het ontbijt 37
Is ontbijten noodzakelijk? 37
Brood 37
Constipatie en wat er aan te doen is 39
Andere voedingsstoffen in brood: jodium 40
Beleg 41
Kaas 41
Vleeswaren 42
Appelstroop 42
Hagelslag, suiker en de tanden 43
Jam 43
Pindakaas 43
Wat moet ik nou op brood doen? 43
Boter en vitamine D 44
Pap, muesli en ontbijtgranen 47
Ontbijtvervangers 48
Eieren 48
Melk en yoghurt 49
Melkvet, cholesterol en hartinfarct 50
Melk, calcium en botten 50
Melk en kanker 51
Melkallergie- en intolerantie 52
Melk en vitamines 52
Andere gezondheidseffecten 52
Samengevat: hoe gezond is melk? 52
Belangrijk om te onthouden: 53
Hoofdstuk 4. De kinderen naar school 54
Bewegen: hoe en wat 54
Wat krijgen ze mee naar school? 56
Gezonde en minder gezonde dranken 56
Natuurlijke en toegevoegde suikers 57
Light dranken 58
Vruchtensap en vitamines 58
Frisdrank, sap en de tanden 60
Sap en diarree op de crèche 60
Sap is minder gezond dan fruit 60
Water is het gezondst 61
Eten: koek of brood? 61
Snoep 62
Eten en hyperactiviteit 63
Voedselintolerantie en voedselallergie 64
Wat is voedselallergie? 64
Voedselintolerantie: melksuiker, tuinbonen en sulfiet 65
Hoeveel mensen zijn allergisch voor voedsel? 66
Allergie bij kinderen 67
Voorzichtig met diëten! 67
Voedsel voor het brein 68
Vragen waar kinderen zelf mee zitten 69
Van welk eten word je groter en sterker? 69
Wat kun je doen tegen jeugdpuistjes? 69
Zit in frisdrank zonder prik minder calorieën? 69
Is kauwgum slecht? 69
Ga je van bruine bonen scheten laten? 69
Werkt visolie tegen dyslexie en tegen ADHD? 70
Kun je van één lepel zout dood gaan? 70
Zijn rode pepers slecht? 70
Klopt het dat je 2 uur voor het slapen gaan niets meer mag eten? 70
Is koosjer eten gezonder dan niet koosjer eten? 70
Welke snacks maken niet dik? 70
Verbrand je veel voedsel door nadenken en leren? 71
Is het waar dat Baileys met tonic gevaarlijk is omdat het samenklontert in de maag? 71
Tot slot één waar niemand over praat: Constipatie en broekpoepen 71
Belangrijk om te onthouden: 71
Hoofdstuk 5. Koffietijd 72
Koffie 72
Is koffie slecht? 72
Koffie, hart en bloedvaten 73
Waar is koffie goed voor? 73
Thee 74
Echte thee 74
Groene en witte thee 75
Thee, polyfenolen en gezondheid 75
IJsthee 76
Thee met smaakjes 76
Kruidenthee 76
Iets lekkers bij de koffie 77
Koek en gebak 77
Chocola 78
Gevulde chocoladerepen 79
Drop 79
Belangrijk om te onthouden: 80
Hoofdstuk 6. Lunch 81
Friet 81
Mayo 81
Kroket 82
Broodje Gezond 83
Soep 83
Belangrijk om te onthouden: 83
Hoofdstuk 7. Fruit 84
Fruit is vooral goed om wat er niet in zit 84
Koekjes en drankjes worden niet gezonder van fruit 85
Fruit is geen grote bron van vitamines 85
Voorkomt fruit kanker en hart- en vaatziekten? 87
Kanker 87
Hart- en vaatziekten 88
Afweer, verkoudheid en griep 89
Open ruggetje 91
Belangrijk om te onthouden: 91
Hoofdstuk 8. Borreltijd en snacks 92
Hoeveel moet je drinken? 92
Is twee liter water per dag goed? 92
Mag je drinken bij het eten? 92
Vochttekort 92
Blaasontsteking 93
Te veel drinken 93
Alcohol 93
Is alcohol slecht? 94
Regels voor industriële blootstelling 94
Industriële regels toegepast in het dagelijks leven 95
Zijn de regels voor alcohol te streng? 95
Alcohol en het hart 96
Drinken tegen hartinfarct 97
Alcoholische dranken 98
Bier 98
Wijn 98
Premixen (mixdranken) 99
Sterke drank 99
Red Bull 99
Wat te doen tegen een kater? 100
Snacks 100
Vleessnacks 100
Chips 101
Nootjes 101
Sushi 102
Belangrijk om te onthouden: 102
Hoofdstuk 9. Avondeten 103
Vlees en milieu 103
Rund, varken of kip? 103
Scharrelvlees 104
Vlees ten opzichte van kaas 104
Vlees en milieu: conclusie 105
Vlees, vis en gezondheid 105
Vlees, hartinfarct en kanker 105
Wat is het beste vlees? 106
Voedingsstoffen uit vlees 107
Vis en n-3 vetzuren 108
Kip 108
Vegetarisch eten 109
Zink 109
Calcium 109
Groenten 110
Groenten, milieu en klimaat 110
Gezonde stoffen in groenten 110
Het nitraatprobleem 112
Zijn biologische groenten gezonder dan gangbare groenten? 113
Wat is ‘biologisch’? 113
Is ‘biologisch’ gezonder? 114
Zijn biologische groenten duurzamer? 114
Bevatten groenten vroeger meer voedingsstoffen? 115
Aardappels, pasta en andere koolhydraatbronnen 116
Zout 118
Zout, bloeddruk en bloedvaten. 119
Wat voor zout? 119
Olie en vet 120
Afhaal- en kant- en klaarmaaltijden 123
Belangrijk om te onthouden: 124
Hoofdstuk 10. Bedtijd, vitamines en erotiek 125
Vitaminetekorten 125
Wie moet wat slikken? 127
Vooral niet te veel 127
Baby’s 127
Peuters 127
Veganisten 128
Ouderen 129
Reumapatiënten 130
Diabetici 130
Voor en tijdens de zwangerschap 131
Vóór de zwangerschap 131
Alcohol en koffie tijdens de zwangerschap 131
Vitamines en mineralen tijdens de zwangerschap 132
Voedselinfecties tijdens zwangerschap 133
Zwangerschap en gewicht 133
Schadelijke vitamines 133
Wat moet je niet slikken? 135
Nutteloze vitamines 135
Yoghurtjes en andere flesjes 135
Nutri-cosmetica 136
En nu naar bed! 136
Slapen 136
Voeding en seks 136
Belangrijk om te onthouden: 138
Hoofdstuk 11. Sporten 139
Is sport gezond? 139
Sportvoeding 141
Drinken 141
Eten 141
Prestatieverhogende supplementen 142
Belangrijk om te onthouden: 143
Hoofdstuk 12. De strijd om de slanke lijn 144
Calorieën en brandstof 144
Wat zijn calorieën? 144
Ruststofwisseling 145
Beweging 145
Brandstof 146
Aankomen en afvallen 146
De vetzuchtepidemie 149
Wat is dik? 149
Waarom worden zoveel mensen tegenwoordig dik? 150
Aanleg om dik te worden 151
Stofwisseling 151
Opnemen en uitscheiden van vet en koolhydraten 152
Bewust en onbewust bewegen 152
Waarom kunnen mensen niet gewoon minder eten en meer bewegen? 152
Leven in een dikmakende omgeving 153
Hoe erg is het om dik te zijn? 153
Eigen schuld dikke bult? 154
Waarom diëten niet werken 155
Gevaren van lijnen 156
Eetlustremmers en maagverkleining 157
Wat dan wel? 157
Wat kun je in de praktijk doen om overgewicht te voorkomen? 158
Belangrijk om te onthouden: 159
Hoofdstuk 13. Ongewenste stoffen in het eten 160
Wat is gif? 160
Gif in planten 161
Ons afweersysteem tegen gif 163
Chemicaliën 164
E-nummers 164
Wat zijn die E-nummers voor stoffen? 165
Zijn E-nummers nodig? 165
Is de zorg over E-nummers in het eten terecht? 166
Zoetstoffen 166
Sorbitol 167
Calorieloze zoetstoffen 167
Zijn zoetstoffen veilig? 168
Geraffineerde suiker 168
Verontreinigingen 169
Zijn verontreinigingen gevaarlijk? 170
Belangen 171
Moeten we ons zorgen maken over contaminanten in het voedsel? 171
Genetisch gemanipuleerd voedsel 172
Is genvoedsel gevaarlijk? 173
Voedselvergiftiging en voedselinfecties 173
Wat is “voedselvergiftiging”? 173
Houdbaarheidsdatum 175
Klaarmaken en bewaren van eten 176
Gevaarlijke stoffen in supplementen en geneeskrachtige kruiden 177
Ontslakken 178
Waarom detoxen niet hoeft 178
Ophoping 179
Detoxen helpt niet 179
Belangrijk om te onthouden: 180
Hoofdstuk 14. Waar vind je informatie over gezond eten 181
Kranten, radio en televisie 181
Logo’s 181
Logo’s voor duurzaamheid 181
Logo’s voor gezonde voeding 182
Beperkingen van de logo’s 183
Etiketten 184
Ingrediënten 184
Voedingswaarde 185
Allergie-informatie 186
Houdbaarheidsdatum 186
Voedingsmiddelentabellen 187
Ins en outs van voedingsmiddelentabellen 187
Goede internetsites 188
Belangrijk om te onthouden: 190
Hoofdstuk 15. Bronnen 191
Wetenschappelijke publicaties 191
Leerboeken 191
Berekeningen 191
Persoonlijke mededelingen 192
Voedingsmiddelentabellen 192
Portiegroottes 192
Woord van dank 193
Voetnoten 211

Register
 
Aanbevolen hoeveelheden vitamines, 86
Aardappels
calorieën in aardappels, 116
kalium in aardappels, 116

Acesulfaam K, 167
Acne
voeding en puistjes, 69

Acrylamide, 170
Activia, 40
Additieven, 165

ADHD
suiker , zoetstoffen en ADHD, 63
visolie en ADHD, 70

Afvallen
afvallen en calorieën, 146
afvallen en zoetjes, 58
afvalthee, 177
eetlustremmers, 157
hoeveel kom je aan van extra eten?, 148
hoeveel val je af van extra bewegen?, 147
logo's, 184
ruststofwisseling bij afvallen, 155
wat helpt wel?, 157
Afweer en voeding, 89
 
Alcohol
aantal calorieën per gram, 31
alcohol en kater, 100
alcohol en kinderen, 69
alcohol en zwangerschap, 96, 131
alcohol remt opname vitamines, 98
alcohol veroorzaakt kanker, 94
alcoholgebruik jongeren, 93
alcoholgehalte, 98
Baileys, 71
Breezer, 99
effect van alcohol op hart- en
vaatziekten, 96
gevolgen van alcohol voor de
gezondheid, 94
 
Allergie
allergie-informatie, 186
diëten voor kinderen met allergie, 186
koemelkallergie, 52, 67
pinda-allergie, 101
tests voor allergie, 66
voeding en allergie, 64
Allochtone vrouwen en vitamine D-tekort, 45, 132
Anorexia nervosa, 157
 
Antioxidanten
antioxidanten in groente en fruit, 88
antioxidanten in thee, 75
effecten van antioxidanten, 89
 
Appel
appel en gebit, 84
calorieën in appel, 84
vitamine in appel, 59
 
Appelsap
diarree bij peuters door appelsap, 60
 
Appelstroop
ijzergehalte, 42
 
Arsenicum
arsenicum als voedingsstof, 161
giftigheid van arsenicum, 160
in supplementen, 177
 
Aspartaam
aspartaam en ADHD, 63
aspartaam en kanker, 167
Avondeten, 103
koolhydraten, 103
vitamines, mineralen en eiwit, 103
 
Baby’s
flesvoeding, 69, 127
koemelkallergie, 52, 67, 2
 
Bacteriën
in zelf gevulde flesjes met water, 61
voedselvergiftiging, 175
Baileys, 71
Bananen, 85
 
Barbecue
gegrild vlees en kanker, 106
Becel pro.activ
plantensterol en het hart, 46, 135
 
Bederf
klaarmaken en bewaren van voedsel, 176
 
Belangen en beïnvloeding
beïnvloeding van onderzoek, 20
belangen en nevenfuncties van de auteur, 21
chemische industrie, 171
industrie en media, 15
knoflookpillen, 111
supplementenindustrie, 130
voedingsindustrie, 7
zoetstoffabrikanten, 168
zuivelindustrie, 49
Beriberi, 28
Bessen, 85
 
Bewegen
bewegen en botontkalking, 129
dik worden, calorieën en bewegen, 54
effect van beweging, 140
Beweging. Zie ook Sport
 
Bier
Bier, 98
bier en gezondheid, 57
vitamines in bier, 98
 
Biologisch
is biologisch gezonder?, 114
wat is biologisch?, 113
zijn biologische groenten duurzamer?, 14
 
Biologische voeding
biologische melk en het klimaat, 104
jodium in biologisch brood, 41
scharrelvlees en het klimaat, 104
voedingsstoffen in biologisch eten, 113
Bitterballen, 101
 
Blaasontsteking
cranberries tegen blaasontsteking, 93
drinken en blaasontsteking, 93
 
Bloedarmoede
bloedarmoede en ijzerinname, 107, 109
vitamine B12 en bloedarmoede, 130
 
Bloeddruk
bloeddrukverlagende medicijnen, 119
drop en bloeddruk, 80
kalium en bloeddruk, 120
koffie en bloeddruk, 73
melk en bloeddruk, 52
zoethoutthee en de bloeddruk, 77
 
Bloedworst
bron van ijzer, 107
Blue Band Idee, 183
 
BMI
berekening van de BMI, 149
Boerenkool en vitamine C, 111
 
Bonen
ijzer in bonen, 109
voedingsstoffen in erwten en bonen, 117
winderigheid door bonen, 69
 
Borstkanker
alcohol en borstkanker, 94
preventie van borstkanker, 96, 140
 
Boter en margarine
Blue Band Idee, 183
margarine, roomboter en vitamine D, 44
plantensterol en het hart, 46
plantensterol en het hart, 135
 
Botten
botontkalking, 129
kalk, vitamine D en botgroei, 44
Boulimie, 157, 3
Bounty, 79
Brandend maagzuur, 70
Breezer, 99
Brinta, 47, 48
Broeikasgas, 36
 
Brood
bron van Vitamine B1, 40
broodje Gezond, 83
bruin brood, 38
bruin gekleurd wit brood, 38
ijzer in brood, 109
jodium in brood, 40
samenstelling brood, 37
vezel in brood, 38
volkorenbrood, 38
wit brood, 38
Broodbeleg, 41
Buikgriep, 174
Bulgur, 117
 
Cafeïne
cafeïne en slapeloosheid, 72
cafeïne en sportprestatie, 142
cafeïne in chocola, 74, 79
cafeïne in voedingsmiddelen, 74, 79
effecten van cafeïne, 72
 
Calcium
calcium in groenten, 51
calcium in kaas, 41
calciumtekort bij veganisten, 109
effect op darmkanker, 51
effect op prostaatkanker, 51
melk, calcium en osteoporose, 51
 
Calorieën
caloriechecker, 187
calorieën en hongersnood, 25
calorieën in patat, 81
calorieëngehalte van voedsel, 146
hoeveelheid calorieën in avondeten, 103
kilocalorieën (kcal) en calorieën, 25
verbruik bij verschillende activiteiten (tabel), 55
wat zijn calorieën?, 144
Campina Goedemorgen, 48
Caroteen, 111
caroteen en kanker, 134
Chemicaliën, 164
Chinese kruidenpreparaten, 177
Chips, 101
 
Chocola
bloeddruk en chocola, 79
cafeïne in chocola, 74
chocola en puistjes, 69
hagelslag, 43
samenstelling van chocola, 78
vrouwen en chocola, 79
Cholesterol, 50
cholesterol en hartinfarct, 18
cholesterol en slagaders, 121
cholesterol in voedingsmiddelen, 49
cholesterolverlagende margarine, 46
cholesterolverlagende medicijnen, 97
effect van vet op cholesterol, 121
HDL cholesterol, 96
koffie en cholesterol, 73
Coeliakie, 186
Constipatie, 39
dagelijks aanbevolen gram vezel, 39
wat is constipatie, 39
water drinken tegen verstopping, 39
Contaminanten, 171
Coolbest, 59
Cornflakes, 47
Cottage cheese, 42
Couscous, 116
Cranberries tegen blaasontsteking, 93
Creatine, 142
Cruesli, 47
Cyclamaat, 167,4
 
Darmkanker
effect van calcium, 51
Detoxen, 179
Dextrose, 57
 
Diabetes
beweging voorkomt diabetes, 140
glycemische index van koolhydraten, 117
Vitamine D en diabetes, 44
Diarree door sap drinken bij peuters, 60
Dierproeven, 170
 
Diëten
diëten voor kinderen met allergie, 67, 186
vermageringsdiëten, 155
waarom afvaldiëten niet werken, 155
Dioxine, 170
 
Drinken
gezonde en ongezonde dranken (tabel), 57
is twee liter per dag nodig?, 92
mag je drinken bij het eten?, 92
te veel drinken, 93
te weinig drinken, 92
Drinkontbijten, 48
Drinkyoghurt, 53
 
Drop, 79
Druiven
vitamines in druiven, 59
Druivensuiker, 185
Duizeligheid door vochtgebrek bij
ouderen, 93
 
Duurzaamheid
duurzaamheid is moeilijk te meten, 34
duurzaamheid van biologische
landbouw, 114
duurzaamheid van zuivel, 104
duurzame palmolie, 182
duurzame visvangst, 182
kip, 103
koeien, 104
melkproductie en broeikasgas, 104
varken, 103
Eenzijdig eten, 30
 
Eieren
eieren en cholesterol, 48
eieren en potentie, 137
omega-3 vetzuren in eieren, 108
voedingsstoffen in eieren, 48
 
Eiwit
aantal calorieën per gram, 31
calorieën in eiwit, 148
eiwit bij krachtsport, 142
eiwit in erwten en bonen, 117
Ekokeur, 113
Energie
wat is energie?, 25
Energiebehoefte, 145
E-nummers
effecten, 166
glutamaat, 166
sulfiet, 66
wat zijn E-nummers, 164
Epidemiologie, 17
Erwten, 117
Etiketten
informatie op etiketten, 184
Evolutie, 126
Fastfood
fastfood en overgewicht, 150
transvet in fastfood, 121
Fenolen
effect op ijzeropname, 109
fenolen in wijn, 98
Fietsen en calorieverbruik, 54
Flavonoïden, 88
Flesvoeding
flesvoeding met omega-3 vetzuren, 69
flesvoeding met vitamine K, 127
5
Fluoride
fluoride en de tanden, 126
fluoride in thee, 75
tandpasta, 62
Foliumzuur
in groenten, 111
in sinaasappelsap, 59
stabiliteit bij verhitten, 111
zwangerschap, 59, 131
Frambozen, 85
Friet, 81, 116
Frikadel, 101
Frisdrank, 56
Fritessaus, 81
Frituren
ongezonde stoffen in frituurvet, 122
Fructose
fructose als ingrediënt, 185
fructose in fruit, 57
Fruit
antioxidanten in fruit, 88
effect van fruit op hart- en vaatziekten,
87
fruit en de afweer, 90
fruit en kanker, 87
suikergehalte van fruit (grafiek), 84
vezel in fruit, 86
vitamines in fruit, 85
Gebak, 77
Gebit.
Zie
Tanden
Genen
aanleg voor overgewicht, 151
Genetisch gemodificeerd voedsel
genetische manipulatie vroeger en nu,
162
is genvoedsel gevaarlijk?, 173
moderne biotechnologie, 172
Gezond
groenten, 110
wat is gezonde voeding, 32
wat is gezonde voeding?, 24
Gif
'natuurlijk' en 'onnatuurlijk' gif, 161
ons afweersysteem tegen gif, 163
Glucose
glucose als ingrediënt, 185
wat is glucose, 57
Glutamaat, 166
Gluten, 186
Glycemische index, 117
Griep en vitamine C, 59
Groenten
groenteproductie en klimaat, 110
ijzer uit groenten, 109
nitraat in groenten, 112
oude rassen, 115
vitamines in groenten vroeger en nu,
115
voedingsstoffen in groenten, 110, 122
Hagelslag, 43
Hart- en vaatziekten
cholesterol en hartinfarct, 121
effect van alcohol, 96
effect van fruit, 87
effect van koffie, 73
hartinfarct en vitamine C, 59
preventie, 97
verzadigd vet en hart- en vaatziekten, 19
zout, bloeddruk en beroerte, 119
Havermout, 47
Hero Fruitontbijt, 48
Hersenen
denken en calorieverbruik, 71
omega-3 vetzuren, 183
vitamine B12 en hersenfunctie, 130
voeding en mentale ontwikkeling, 68
zwangerschap, jodium en IQ, 40, 68
Hoge bloeddruk
alcohol en bloeddruk, 96
6
overgewicht en bloeddruk, 138
zout en bloeddruk, 119
Hormonen
in vlees, 170
in voedsel, 160
Houdbaarheidsdatum, 175
Huid
mooier door voeding, 136
voeding en puistjes, 69
Hüttenkäse, 42
Hyperactiviteit, 63
IJsthee
ijsthee en tanderosie, 60
wat zit er in ijsthee, 76
IJzer
ijzer en vis, 108
ijzer in appelstroop, 42
ijzer in vlees, 42, 68, 107
ijzer in worst, 101
menstruatie en ijzerbehoefte, 109
opname van ijzer, 42
thee en ijzeropname, 109
vitamine C en ijzeropname, 109
volkorenbrood, 38
Impotentie
effect van roken en overgewicht, 138
Industrie
financiering van onderzoek, 22
Industrie,.
zie ook
belangen en
beïnvloeding
Informatie over voeding en gezondheid,
181
Ingrediëntendeclaratie, 184
Internetsites over voeding, 188
Inuline, 39
Jam, 43
Jodium
in brood, 40
in vis, 40
in zeewier, 129
jodium en de hersenen, 68
jodium in zout, 120
Kaas
bron van kalk, 41
kaas als broodbeleg, 41
kaas en het milieu, 105
rauwmelkse kaas en zwangerschap, 133
vitamine B12 in kaas, 41
Kalium
bronnen van kalium, 111
kalium en bloeddruk, 120
kalium in aardappels, 116
volkorenbrood, 38
Kalk
kalk in kaas, 41
kalk in melk, 50
vitamine D en opname van kalk, 44
Kanker
aangebrand vlees en kanker, 106
alcohol en kanker, 94
caroteen en kanker, 134
fruit en kanker, 87
kanker en vitamine C, 59
kanker van mond, keel of slokdarm, 96
melk en kanker, 51
nitraat, nitriet en kanker, 112
vis en kanker, 106
Vitamine D en kanker, 44
vlees en kanker, 106
zoetstoffen en kanker, 166
Kant- en klaarmaaltijden, 123
Kater, 100
Kauwgum, 69
Ketchup, 82
Keurmerken, 182
kiloJoules (kJ), 25
Kinderen
alcohol en de hersenen, 69
baby's en vitamine K, 127
7
diëten bij allergie, 67, 186
gezonde en minder gezonde dranken, 56
melk en groei, 69
overgewicht, 54
peuters en vitamine D, 127
puistjes en voeding, 69
veganistische voeding bij kinderen, 68,
128
vitamine D-tekort, 125
voeding en hersenontwikkeling, 68
zindelijkheid bij kinderen, 71
Kip, 108
kippenvlees en kanker, 106
Kiwi's, 187
Kleurstoffen, 160
Klimaat
biologische landbouw en klimaat, 115
duurzaamheid is moeilijk te meten, 34
effecten van voedselkeuze op milieu en
klimaat, 33
groenteproductie en klimaat, 110
hoeveel fossiele brandstof kost voedsel,
34
vlees, milieu en klimaat, 103
Knoflook, 111
Koek
calorieën in koek en gebak, 78
hoe gezond is vruchtenvlaai?, 78
koeken voor mee naar school, 61
voedingsstoffen in koek en taart, 77
Koemelkallergie, 67
Koffie
koffie en gezondheid, 57, 72
koffie en ijzeropname, 109
Koken en vitamineverlies, 111
Kokosolie, 122
Koolhydraten
aantal calorieën per gram, 31
avondeten, 103
effect op tandglazuur, 31
langzame en snelle koolhydraten, 118
opname, 152
sport, 141
Kroket
calorieën in kroket, 82, 101
voedingsstoffen in kroket, 82
Kruiden
gevaren van kruidengeneesmiddelen,
177
kanker door Aristolochia, 160
Kruidenthee, 76
Lactose-intolerantie, 65
Lengte
melk en groei van kinderen, 69
Lever als bron van voedingsstoffen, 106
bron van ijzer, 107
bron van Vitamine A, 107
Levertraan, 128
Leverworst, 42
Light frisdranken, 58
Lijnen
gevaren van lijnen, 156
Lijnzaadolie en omega-3 vetzuren, 108
Logo's
"Ik Kies Bewust", 182
"Klavertje" van Albert Heijn, 182
afvallen, 184
beperkingen, 183
betrouwbaarheid, 181
claims, 183
duurzame palmolie, 182
duurzame visvangst, 182
logo's voor gezonde voeding, 182
Lood in supplementen, 177
Luchtverontreiniging en vitaminebehoefte,
125
Maagverkleining, 157
Magnesium in volkorenbrood, 38
Margarine, vetsamenstelling, 121
Marmite, 128
8
Mars, 79, 83, 84
Mayonaise, 81
McDonald’s, 81
Media over voeding en gezondheid, 181
Melk
allergie voor koemelk, 52, 67
houdbaarheid van melk, 175
is melk gezond?, 49
kalk in melk, 50
melk en bloeddruk, 52
melk en groei, 69
melk, yoghurt en het gebit, 52
melkproductie en broeikasgas, 104
melkvet, cholesterol en het hart, 50
vitamine D in melk, 46
Meningen over voeding en gezondheid, 13
Menstruatie
menstruatie en ijzerbehoefte, 109
uitblijven menstruatie bij sporters, 141
Mooier door voeding, 136
Mosselen
ijzer, jodium en vitamine B12, 108
MSG, 166
Muesli, 47
Multiple Sclerose
Vitamine D en multiple sclerose, 44
Multivitamines
nadelen, 41
Nachtrust
voeding en nachtrust, 136
Natrium en zout, 118
Natuurlijk is niet hetzelfde als gezond, 162
Nierpatient
kaliumzout, 120
Nitraat
nitraat in groenten, 112
nitraat, nitriet en kanker, 112
Nootjes, 101
Obesitas.
zie ook
vetzucht
wanneer is iemand obees, 149
Obstipatie, 39
Olie, 120
Oliën, 81, 121
kokosolie, 122
lijnzaadolie, 108
olijfolie, 122
plantaardige olie, 120
Oligosacchariden, 59, 69
Olijfolie
olijfolie en gezondheid, 122
verzadigd en onverzadigd vet, 121
Omega-3 vetzuren
plantaardige omega-3 vetzuren, 108
vis en het hart, 108
Ongewenste stoffen in eten
hormonen in vlees, 171
overheidsnormen, 161
plantenveredeling, 162
verontreinigingen, 169
wat is gif?, 160
Ongezonde voeding, 32
Ontbijt
brinta, 47, 48
drinkontbijten, 48
effect van niet ontbijten, 37
ontbijtgranen, 47
Ontbijtkoek, 77
Ontslakken, kuren en sapvasten, 178
Onverzadigde vetten
effect op cholesterol, 47
effect van verhitten, 47
Osteoporose
melk, calcium en osteoporose, 51
osteoporose bij magere vrouwen, 129
sporten tegen botontkalking, 129
vitamine D en de botten, 129
wat te doen tegen botontkalking, 129
Ouderen
9
ouderen en vitamines, 129
ouderen en vochtgebrek, 93
Overgewicht.
Zie ook
Vetzucht en
Calorieën
aanleg, 151
alcohol en dik worden, 98
cafeïne, koffie en groene thee, 73
gewichtstoename bij zwangerschap, 133
hoe meet je overgewicht?, 149
overgewicht bij kinderen, 54
overgewicht door TV kijken, 55
overgewicht en bloeddruk, 138
snacks die niet dik maken, 70
stofwisseling bij overgewicht, 151
Pap, muesli en ontbijtgranen, 47
Pasta, 116
Patates frites, 81, 116
Pesticiden, 160
Pindakaas, 43
Pizza, 123
Plantaardig is niet hetzelfde als gezond,
185
Plantensterolen
Becel pro.activ, 135
cholesterolverlagende plantensterol, 46
Polyfenolen.
Zie ook
Fenolen en
Flavonoiden
polyfenolen in thee, 74
Portiegrootte, 185, 192
Probiotica
probiotica bij diarree, 135
probiotische yoghurtjes, 39
Prostaatkanker
effect van calcium, 51
Pruimen, 39
sorbitol in pruimen, 40
Red Bull, 99
Reuma
visolie tegen reuma, 130
Vitamine D en reuma, 44
Rijst, 117
vezel in bruine rijst, 117
RIVM, 171
Rode pepers, 70
Roken en vitamine C, 125
Roomboter, 120
Rozijnen
voedingsstoffen in rozijnen, 62
Ruststofwisseling
bij dikke en magere mensen, 150
wat is ruststofwisseling, 145
Salmonella, 174
Saucijzenbroodje, 100
Scherp eten
schadelijkheid, 70
Scheten, 69
Scheurbuik, 87
Schildklier en jodium, 129
Seks, voeding en libido, 136
Sint-Janskruid, 163
Slapen
eten voor het slapen gaan, 70
Smeerkaas, 42
Snacks, 100
snacks die niet dikmaken, 70
Snickers, 79
Snoep
suikergehalte van snoepjes (grafiek), 62
Soep, 83
Sojamelk, 52
Sorbitol
calorieën, 167
diarree door sorbitol, 167
sorbitol als zoetstof, 167
sorbitol in pruimen, 40
Spaghetti, 117
Spinazie
ijzergehalte, 42, 111
Sport
10
bewegen en botontkalking, 129
is sport gezond?, 139
sportblessures, 139
supplementen voor sporters, 141
vochttekort, 92
voeding bij sport, 141
zweten en zoutverlies, 141
Sportdranken, 141
Statine, 47
Stoelgang
vezel in groenten, 111
Stofwisseling, 144
ruststofwisseling, 145
stofwisseling bij overgewicht, 151
Stress
eetplezier en gezondheid, 24
vitaminebehoefte bij stress, 125
Suiker
diverse benamingen van suiker, 185
druivensuiker, 57
geraffineerde suiker, 168
hyperactiviteit en ADHD, 63
natuurlijke en toegevoegde suikers, 57
suikergehalte van snoepjes (grafiek), 62
tanden en caries, 62
Supplementen
gevaren van supplementen, 127
kanker door caroteen, 134
lood in supplementen, 177
supplementen voor sporters, 141
vitamines slikken, 127
wie moet wat slikken?, 127
Sushi als gezonde snack, 102
Tahoe, 109
Tanden
aantasting door suiker, 62
appel en gebit, 84
fluoride en de tanden, 126
melk, yoghurt en het gebit, 52
suikervrije kauwgum, 69
thee en tandbederf, 75
vruchtensap, zuur en de tanden, 60
Vruchtenthee en tanden, 77
zuur en gebit, 59
Tarwezemelen in volkorenbrood, 38
Tempe, 109
Thee
antioxidanten in groene thee, 75
cafeïne in thee, 74
groene en witte thee, 75
groene thee, 74
kruidenthee, 76
looizuur, 75
polyfenolen, 74
thee en gezondheid, 57, 75
thee en ijzeropname, 109
thee en tandbederf, 75
zoethoutthee en de bloeddruk, 77
Toevoegingen, 165
Tofu, 109
Toxische stoffen.
zie
gif
Transvet
transvet en cholesterol, 121
transvet in fastfoods, 81
Twix, 79
Vasten en detoxen, 179
Veganisme
calcium, 109
veganistische voeding bij kinderen, 68,
128
vitamine B12, 128
Vegetarische voeding
tekorten bij veganistische voeding, 128
vlees en milieu, 105
voedingswaarde van vlees, 105
voorkómen van tekorten bij
vegetarisme, 109
zinkvoorziening bij vegetariërs, 90
Verkoudheid
11
verkoudheid en vitamine C, 59
verkoudheid en zink, 90
Verpakkingen
wettelijk verplichte informatie, 184
Verstopping, 39
Vertering, 144
Vet, 120
effect op cholesterol, 121
goede en slechte vetten (tabel), 121
onverzadigde en verzadigde vetten, 19
opname, 152
soorten vet, 30
transvet, 121
verzadigd vet en hart- en vaatziekten, 19
verzadigd vet in vlees, 105
vet in patat, 81
vet in vlees, 105
vetzuren, 120
Vetten
aantal calorieën per gram, 30
Vetzucht
aandoeningen door vetzucht, 153
oorzaken, 154
sociale klasse, 54
waarom worden mensen dik?, 150
Vezel
inuline, 39
producten met vezel, 38
vezel en ontlasting, 39
vezel in brood, 38
vezel in bruine rijst, 117
vezel in fruit, 86
Vis
jodium in vis, 40
vis en ijzer, 108
vis en kanker, 106
vitamine D in vis, 46
voedingsstoffen in vis, 108
Visolie
visolie en het hart, 108
visolie en reuma, 130
visolie, dyslexie en ADHD, 70
visoliecapsules, 108
Vitamine A
bij zwangerschap geen vitamine A, 107
bronnen van vitamine A, 90
lever, 107
vitamine A en mazelen, 90
vitamine A en wortels, 111
Vitamine B1
brood, 40
volkorenbrood, 38
ziekten door tekort aan vitamine B1, 27
Vitamine B12
vitamine B12 en hersenfunctie, 130
vitamine B12 en hersenontwikkeling, 68
vitamine B12 in kaas, 41
vitamine B12 in karnemelk, 52
vitamine B12 tekort bij veganisten, 128
vitamine B12 voor ouderen, 130
Vitamine B6, 134
volkorenbrood, 38
Vitamine C
boerenkool, 111
stabiliteit bij verhitten, 111
vitamine C en griep, 59
vitamine C en hartinfarct, 59
vitamine C en ijzeropname, 109
vitamine C en kanker, 59
vitamine C en verkoudheid, 59
vitamine C in vruchten, 86
Vitamine D
bronnen van vitamine D, 44
levertraan, 128
overdosering met vitamine D, 135
stabiliteit van vitamine D, 122
vis en vitamine D, 108
vitamine D en de botten, 129
12
Vitamine D en kanker, 44
vitamine D en opname van kalk, 44
Vitamine D en reuma, 44
vitamine D in melk en roomboter, 46
vitamine D uit zonlicht, 44, 126
vitamine D voor kinderen, 125, 127
vitamine D voor ouderen, 129
Vitamine E
antioxidanten, kanker en hartinfarct, 89,
135
vitamine E en potentie, 137
Vitamine K en borstvoeding, 127
Vitamines.
Zie ook afzonderlijke vitamines
alcohol remt opname vitamines, 98
gevaren van supplementen, 127
natuurlijke en synthetische vitamines,
164
ouderen en vitamines, 129
overdosering met vitamines, 127
schadelijke vitaminepillen, 133
vitaminebehoefte bij stress, 125
vitamines in bier, 98
vitamines in fruit, 86
vitamines in groenten, 122
vitamines in groenten vroeger en nu,
115
vitamines in nootjes, 101
vitamines in vruchtensap, 58
vitaminetekorten, 27, 125
vitamineverlies bij koken, 111
Vlees
aangebrand vlees en kanker, 106
bron van ijzer, 42, 68, 107
cholesterol, 105
hart als bron van voedingsstoffen, 106
hormonen in vlees, 170
kosten van vleesproductie, 103
mager is beter dan vet, 106
nieren als bron van voedingsstoffen, 106
varkensvlees, 101
verzadigd vet in vlees, 105
vlees, hartinfarct en kanker, 105
vlees, milieu en klimaat, 103
Vleeswaren, 42
Voedingscentrum, 187
dieettabel, 158
Voedingsmiddelentabellen, 187, 188
Voedingsonderzoek - hoe werkt dat, 17
Voedingsstoffen
calorieën en hongersnood, 25
eetmeter, 187
eettabel, 187
lever als bron van voedingsstoffen, 106
te veel voedingsstoffen, 24, 30
te weinig voedingsstoffen, 24
voedingsstoffen in groenten, 110, 122
voedingsvezel, 29
wat zijn voedingsstoffen?, 25
Voedingsvezel.
Zie
Vezel
Voedsel- en Waren Autoriteit, 174, 177
Voedselinfecties
tijdens zwangerschap, 133
wat zijn voedselinfecties, 173
Voedselintolerantie, 64
Voedselvergiftiging, 173
hoe voorkom je voedselvergiftiging?,
174
Volkorenbrood
bron van mineralen, 38
bron van vitamine B1 en B6, 38
tarwezemelen, 38
Vruchtensap
Coolbest, 59
diarree door sap drinken bij peuters, 60
hoe gezond is vruchtensap, 56
vitamines in vruchtensap, 58
vruchtensap en de tanden, 57
Vruchtensuiker, 57
Water

alt

 
Wat is nu gezond?
Fabels en feiten over voeding
Uitgeverij Bert Bakker
ISBN: 978 90 351 3351 8 



 

17e druk 'Wat is nu gezond'

Inmiddels is de 17e druk verschenen.  

Lees meer: Wat is nu gezond?