play / pauze / stop
{play}images/stories/mp3/2012-03-17-de-R-in-de-maand.MP3{/play}  
 
Ik ben altijd blij als het geen winter meer is. Lekker, zon! Maar in één opzicht is het nog steeds winter. Dan heb ik het over vitamine D, het vitamine voor de botten. In de zon zitten levert op dit moment nauwelijks vitamine D op, daarvoor staat hij te laag, en de ozonlaag bovenin de stratosfeer is in deze tijd van het jaar ook op zijn dikst. [1] Die ozonlaag hoog in de lucht houdt de ultraviolette of UV straling tegen, dat is mooi, maar een beetje UV straling hebt je wel nodig om vitamine D aan te maken, en wat er nu doorheen komt is niet genoeg. Het gehalte aan vitamine D in het bloed loopt altijd wat achter bij de stand van de zon. Die staat het hoogst in juni maar het gehalte is het hoogst in september, daarna gaat het zakken en in februari-maart is het op zijn laagst. [2] U zit nu dus krap in de vitamine D, ook als u de afgelopen week op terrasjes hebt gezeten.

Is dat erg? Voor veel mensen is het niet zo vreselijk. Vitamine D wordt wat gehypet op het moment, het zou tegen van alles helpen, van verkoudheid tot kanker.[3] Dat moet eerst maar eens beter worden uitgezocht. Maar voor sommigen is het wel belangrijk. Kleine kinderen hebben extra vitamine D nodig omdat hun botten zo snel groeien. Mensen met een donkere huid of die altijd een hoofddoek en lange mouwen dragen moeten iedere dag een tabletje vitamine D nemen, en voor zwangere en borstvoedende vrouwen is dat ook een goed idee. De grootste groep die het extra nodig heeft zijn de mensen boven de 50. Zij zien in de spiegel dat hun huid niet meer is wat hij is geweest. Vitamine D maken doet hij ook steeds minder. Daar is gelukkig iets aan te doen, gewoon een potje met druppels of tabletten meenemen in de supermarkt . Dat geldt vooral als de R in maand is, dus van september tot april. Wat vitamine D betreft is de winter pas in mei echt voorbij.



[1] De dosis van de soort ultraviolette straling die nodig is om vitamine D te maken was afgelopen week op een zonnige dag per uur ongeveer evenveel als per 10 minuten in juli. European Space Agency. Tropospheric Emission Monitoring
Internet Service
TEMIS Bilthoven. Belangrijke oorzaken van de seizoensvariatie zijn de dikte van de ozonlaag in de stratosfeer, die in maart op zijn dikst is, en de langere afstand die het licht moet afleggen door de atmosfeer als de zon lager staat. Loyola, D. G. et al. (2009). Global long-term monitoring of the ozone layer - a prerequisite for predictions. Intl J Remote Sensing, 30: 15, 4295-4318    

[2] Gemeten wordt niet het gehalte vitamine D in het bloed maar de actieve vorm ervan, 25-hydroxy vitamine D.

Stamp, T.C.B. & Round, J.M., 1974. Seasonal Changes in Human Plasma Levels of 25-Hydroxyvitamin D. Nature, 247(5442), pp.563–565. doi:10.1038/247563a0 

Azizi, E. et al., 2009. Occupational Exposure to Solar UVB and Seasonal Monitoring of Serum Levels of 25‐hydroxy Vitamin D3: A Case–Control Study. Photochemistry and Photobiology, 85(5), pp.1240–1244. 

Poskitt, E.M., Cole, T.J. & Lawson, D.E., 1979. Diet, sunlight, and 25-hydroxy vitamin D in healthy children and adults. British Medical Journal, 1(6158), pp.221–223. 

Hyppönen, E. & Power, C., 2007. Hypovitaminosis D in British adults at age 45 y: nationwide cohort study of dietary and lifestyle predictors. The American Journal of Clinical Nutrition, 85(3), pp.860–868. 

Diffey, B.L., 2010. Modelling the seasonal variation of vitamin D due to sun exposure. British Journal of Dermatology, 162(6), pp.1342–1348. (Geeft mathematisch een verklaring voor de waarneming dat 25-hydroxy vitamine D concentraties een paar maanden naijlen bij de intensiteit van de UV straling uit zonlicht)

[3] Makariou, S. et al., 2011. Novel roles of vitamin D in disease: What is new in 2011? European Journal of Internal Medicine, 22(4), pp.355–362.

Wielders, J.P.M., Muskiet, F.A.J. & van de Wiel, A., 2010. Nieuw licht op vitamine D. Nederlands Tijdschrift Voor Geneeskunde, 154, p.A1810.